CÁC BƯỚC XÂY DỰNG VĂN HÓA DOANH NGHIỆP
Xây dựng văn hoá doanh nghiệp là một quá trình tổng thể, không phải chỉ là việc đưa một giá trị một cách đơn lẻ rời rạc. Đã và đang có nhiều mô hình được các nhà nghiên cứu, các doanh nghiệp đề xuất và áp dụng. Trong đó mô hình 11 bước được nêu dưới đây do hai tác giả Julie Heifetz & Richard Hagberg đề xuất đang được áp dụng hiệu quả và phổ biến.
Bước 1: Tìm hiểu môi trường và các yếu tố ảnh hưởng đến chiến lược của doanh nghiệp trong tương lai
Muốn xây dựng được chiến lược phù hợp, doanh nghiệp cần xem xét có yếu tố nào làm thay đổi chiến lược doanh nghiệp trong tương lai. Ví dụ như: hoạt động tài chính, nguồn nhân lực, hoạt động marketing, tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế, tỷ lệ lãi suất, lạm phát…
Bước 2: Xác định đâu là giá trị cốt lõi làm cơ sở cho thành công
Giá trị cốt lõi chính là thước đo, là tiêu chuẩn để cân chỉnh những hành vi, quan điểm cần thiết để đạt được tầm nhìn của doanh nghiệp. Nó phải là các giá trị bền vững với thời gian và là trái tim và linh hồn của doanh nghiệp. Trong 11 bước xây dựng văn hoá doanh nghiệp thì đây là bước cơ bản nhất để xây dựng văn hoá doanh nghiệp.
Bước 3: Xây dựng tầm nhìn mà doanh nghiệp sẽ vươn tới
Tầm nhìn chính là bức tranh lý tưởng về doanh nghiệp trong tương lai. Tầm nhìn chính là định hướng để xây dựng văn hoá doanh nghiệp. Có thể doanh nghiệp mà ta mong muốn xây dựng hoàn khác biệt so với doanh nghiệp hiện mình đang có.
Bước 4: Đánh giá văn hóa hiện tại và xác định những yếu tố văn hoá nào cần thay đổi
Sự thay đổi hay xây dựng văn hóa doanh nghiệp thường bắt đầu bằng việc đánh giá xem văn hóa hiện tại như thế nào và kết hợp với chiến lược phát triển doanh nghiệp. Đây là một việc cực kỳ khó khăn vì văn hoá thường khó thấy và dễ nhầm lẫn về tiêu chí đánh giá. Những ngầm định không nói ra hay không viết ra thì càng khó đánh giá. Thường thì con người hoà mình trong văn hoá và không thấy được sự tồn tại khách quan của nó.
Bước 5: Thu hẹp khoảng cách giữa những gì chúng ta hiện có và những gì chúng ta đang có
Khi chúng ta đã xác định được một văn hóa lý tưởng cho doanh nghiệp mình và cũng đã có sự thấu hiểu về văn hóa đang tồn tại trong doanh nghiệp mình. Lúc này sự tập trung tiếp theo là vào việc làm thế nào để thu hẹp khoảng cách giữa những giá trị chúng ta hiện có và những giá trị chúng ta mong muốn. Các khoảng cách này nên đánh giá theo 4 tiêu chí: phong cách làm việc, ra quyết định, giao tiếp, đối xử
Bước 6: Xác định vai trò của lãnh đạo trong việc dẫn dắt thay đổi văn hóa
Lãnh đạo đóng vai trò cực kỳ quan trọng cho việc xây dựng văn hóa. Lãnh đạo là người đề xướng và hướng dẫn các nỗ lực thay đổi. Lãnh đạo chịu trách nhiệm xây dựng tầm nhìn, truyền bá cho nhân viên hiểu đúng, tin tưởng và cùng nỗ lực để xây dựng. Lãnh đạo cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xua tan những mối lo sợ và thiếu an toàn của nhân viên.
Bước 7: Xây dựng kế hoạch hành động
.Khi khoảng cách đã được xác định thì việc tiếp theo là soạn thảo một kế hoạch hành động bao gồm các mục tiêu, hoạt động, thời gian, điểm mốc và trách nhiệm cụ thể. Đâu là chỗ chúng ta cần tập trung nỗ lực? Cần những nguồn lực gì? Ai chịu trách nhiệm về những công việc cụ thể? Thời hạn hoàn thành?
Bước 8: Phổ cập những thay đổi, kế hoạch hành động và động viên tinh thần, tạo động lực cho sự thay đổi
Sự thay đổi sẽ ảnh hưởng đến đời sống nhân viên. Họ cần được biết sự thay đổi đó đem lại điều tốt đẹp cho họ. Sự động viên, khuyến khích sẽ dễ dàng hơn khi mọi người được biết vai trò của mình là đóng góp và xây dựng tương lai doanh nghiệp.Đây là việc cần làm bởi nhân viên là người tiếp nhận và trực tiếp tạo nên văn hóa của DN
Bước 9: Khuyến khích động viên nhân viên trước những lợi ích của sự thay đổi
Nhận biết các trở ngại và nguyên nhân từ chối thay đổi và xây dựng các chiến lược để đối phó. Lôi kéo mọi người ra khỏi vùng thoải mái của mình là một công việc rất khó. Vì vậy người lãnh đạo phải khuyến khích, động viên và chỉ cho nhân viên thấy lợi ích của họ tăng lên trong quá trình thay đổi.
Bước 10: Thể chế hóa, mô hình hóa và củng cố sự thay đổi văn hóa.
Các hành vi, quyết định của lãnh đạo phải thể hiện là mẫu hình cho nhân viên noi theo và phù hợp với mô hình văn hóa đã xây dựng. Trong giai đoạn các hành vi theo mẫu hình lý tướng cần được khuyến khích, động viên. Hệ thống khen thưởng phải được thiết kế phù hợp với mô hình xây dựng văn hóa doanh nghiệp, với từng giai đoạn phát triển.
Bước 11: Đánh giá văn hóa doanh nghiệp và thiết lập các chuẩn mực mới
Tiếp tục đánh giá văn hóa doanh nghiệp và thiết lập các chuẩn mực mới về không ngừng học tập và thay đổi. Văn hoá không phải là bất biến vì vậy khi ta đã xây dựng được một văn hóa phù hợp thì việc quan trọng là liên tục đánh giá và duy trì các giá trị tốt. Đồng thời truyền bá những giá trị đó cho nhân viên mới.
11 bước xây dựng văn hoá doanh nghiệp giúp định hướng cho chủ doanh nghiệp hiệu quả trong việc lên một bộ văn hóa tích cực cho công ty. Với cách hiểu đúng đắn cùng các bước cơ bản, rõ ràng này, hy vọng giúp các doanh nghiệp từng bước xây dựng thành công văn hoá cho mình.
(Nguồn: Sách “Văn hóa doanh nghiệp” của tác giả Dương Thị Liễu, NXB Tài chính, 2021)
